CIIIC Annual meetup: hoogtepunten en aftermovie

Keynotes, panelgesprekken, workshops en demonstraties van interactieve VR-storytelling: we kijken terug op een geslaagd eerste editie van de jaarlijkse CIIIC-Meetup op 26 mei Hierbij vind je een overzicht van hoogtepunten.

Publieke waarden en risico's

Al in de opening van Barbera Wolfensperger werd het belang van publieke waarden zoals privacy, veiligheid en democratische integriteit benadrukt. In dat licht kondigde ze aan dat CIIIC een eerste set richtlijnen en een zelf-evaluatietool heeft laten ontwikkelen in samenwerking met het Rathenau Instituut, Waag Future Lab en Public Spaces. (Op onze pagina over Publieke Waarden wordt binnenkort een nieuwe versie van de richtlijnen + zelftoets gepubliceerd.)

"We willen toewerken naar een immersieve wereld waarin gebruikers worden erkend als mensen met rechten, niet als objecten—een wereld waarin innovatie en economische waarde hand in hand gaan met maatschappelijke impact", aldus Wolfensperger.

Dit thema werd later verdiept in de workshop 'Public Values and Risks in XR Technology' (zie volledig verslag), met een inleiding door Mariëtte van Huijstee (Rathenau Instituut). Deelnemers werden uitgedaagd om mogelijke misbruikvormen van XR te verkennen —  en die bleken niet moeilijk te verzinnen. Van ideologisch gekleurde AR-overlays tot verslavingsversterkende apps en fragmentatie door algoritmisch gevoede echokamers: de verkende scenario's zouden niet misstaan in een seizoen van de serie Black Mirror.
 

De sessie maakte duidelijk dat deze technologie niet waardevrij is, en dat ontwerpkeuzes directe gevolgen hebben voor de samenleving. Daarbij was de ondertoon niet alleen onheilspellend; juist door risico's expliciet te maken, ontstaat ruimte voor verantwoordelijkheid en ethisch ontwerp. Zoals Van Dusseldorp opmerkte: "Dit gebeurt allemaal al. De vraag is: wat doen wij ermee?"

Reality Check

Eerder op de dag verzorgde Jeremy Dalton, hoofd Metaverse Technologies bij PwC en auteur van Reality Check, een keynote (zie volledig verslag). Dalton is oprichter van het VR/AR-team van PwC en leidde internationale projecten met diverse toepassingen van immersieve technologieën.

Zijn boodschap: de sector bevindt zich nu voorbij de hype; immersieve technologie beweegt zich volgens hem naar een fase waarin de toegevoegde waarde aantoonbaar is — economisch én maatschappelijk. Met praktijkvoorbeelden liet hij zien waar immersive nu al rendeert: in retail, live events, erfgoed, toerisme en training. Daltons boodschap was helder: laat je niet misleiden door pieken en dalen in aandacht, want immersieve technologie is bezig volwassen te worden. 

Onderzoek en financiering binnen immersieve ervaringen

De Meetup bevatte verschillende sessies over de toekomst van onderzoek en samenwerking binnen immersieve technologieën. In 'Research Funding for IX' (zie volledig verslag) bespraken vertegenwoordigers van NWO, Regieorgaan SIA en OCW de kloof tussen onderzoekers die focussen op technologische precisie en makers die beleving en narratief centraal stellen. Initiatieven zoals de IX Labs moeten deze werelden verbinden. Voorbeelden van succesvolle samenwerking, zoals de opera-co-creatie in Barcelona en XR-projecten met Beeld & Geluid, toonden aan hoe disciplines elkaar kunnen versterken. Er werd benadrukt dat heldere afspraken over succescriteria noodzakelijk zijn om spanning tussen wetenschappelijke en artistieke doelstellingen te voorkomen.

In de sessie 'Connecting researchers (and makers) within CIIIC' (zie volledig verslag) introduceerde Michiel Hulshof twee nieuwe financieringsrondes: de START Call, gericht op korte, praktijkgerichte onderzoeksprojecten met een budget van €1 miljoen, en de geplande KERN-regeling, voor diepgaandere projecten met een budget van €3 miljoen en focus op maatschappelijke impact. Deze calls stimuleren samenwerking tussen onderzoekers, makers en maatschappelijke partners, waarbij makers ook financiering kunnen ontvangen voor hun cruciale bijdrage. Thema’s zoals kennislacunes rond implementatie en evaluatie van immersieve technologie in gezondheid, educatie en media kwamen aan bod. Praktische voorwaarden zoals cofinanciering en consortiumnormen werden besproken, waarbij echte maatschappelijke behoeften centraal staan. Deelnemers werden geadviseerd de CIIIC-kanalen te volgen voor updates en matchmaking.

Samenwerken, investeren en impact creëren in IX

De sessies ‘Makers Perspectives on Collaboration’ (zie volledig verslag), ‘Innovation Impact Challenge and Beyond’ (volledig verslag) en ‘Investing in Talent for IX’ (volledig verslag) verkenden hoe samenwerking, financiering en talentontwikkeling samenkomen in het versterken van de Nederlandse immersieve sector. Makers als Annelies Wisse (IJsfontein) en Tamara Shogaolu (Ado Ato Pictures) benadrukten dat succesvolle coproducties beginnen met langdurig vertrouwen, informele uitwisseling en gedeelde waarden — vaak lang voordat er sprake is van subsidie. Regelgevers zoals Carmen Biemond (RVO) en Tim Terpstra (Stimuleringsfonds Creatieve Industrie) gaven aan dat hun regelingen, waaronder ADRIE en de Innovation Impact Challenge, juist zulke duurzame samenwerkingen willen faciliteren.

In de sessie rond de Innovation Impact Challenge gingen Biemond, Michiel Hulshof en gameontwikkelaar Joost van Dongen dieper in op het tweefasenmodel van de regeling, die creatieve makers ondersteunt bij het ontwikkelen van innovatieve toepassingen met maatschappelijke relevantie. Joost reflecteerde op het spanningsveld tussen commerciële en maatschappelijke games en benadrukte het belang van realistische planning, falen als leerproces en de lange adem die nodig is om vernieuwende ideeën naar impact te vertalen.

Tot slot zoomde de interactieve sessie ‘Investing in Talent for IX’ in op het belang van mensen en opleidingen in het groeiende IX-veld. Heleen Rouw (CIIIC) en Mieke Dols (NWO/SIA) spraken over het Human Capital-programma en een nieuwe subsidieregeling voor Learning Communities, bedoeld om publiek-private samenwerkingen rond talentontwikkeling te stimuleren. Deelnemers wezen op de noodzaak van actuele curricula, leerplekken buiten formeel onderwijs, peer learning en betere aansluiting tussen onderwijs en praktijk — met bijzondere aandacht voor mbo-studenten en internationale positionering. Deze inzichten vormen input voor toekomstige CIIIC-initiatieven.

Op naar een immersieve toekomst

CIIIC-programmadirecteur Heleen Rouw blikte in de slot-sessie terug op de energieke samenwerking tijdens het evenement en kondigde een vernieuwde stuurgroep aan met makers, onderzoekers en producenten, waaronder Corinne Meijer en Joost Raessens, die het belang van duurzaamheid en Europese samenwerking binnen XR benadrukte.

Ook stond de afsluitende sessie (zie volledig verslag) in het teken van From Dust, de AI-aangedreven XR-opera van Michel van der Aa die zojuist is bekroond met een DDG Grand Prix en eerder al de Immersive Competition van Cannes won. Het moge duidelijk zijn: de toekomst is immersief.