Interview met Adviesraad-lid Matthijs Leendertse: ‘IX is geen gimmick, het is een nieuw platform voor creativiteit en maatschappelijke impact’

De Adviesraad van CIIIC telt 21 zorgvuldig geselecteerde leden, die op inhoudelijke hoofdlijnen gevraagd en ongevraagd advies geven aan ons programmateam. Als vertegenwoordigers van de IX-community én ambassadeurs van IX in Nederland zijn zij cruciaal voor de verbinding met de industrie. Maar wie zijn die leden, wat doen zij en – vooral – hoe kijken zij naar IX?

In deel 9 Matthijs Leendertse, media-econoom en innovatiestrateeg.

Wie ben je, wat doe je?

‘Ik ben Matthijs Leendertse, media-econoom en innovatiestrateeg. Al ruim 25 jaar werk ik op het snijvlak van media, technologie en samenleving. Aan de Erasmus Universiteit Rotterdam geef ik onderwijs over media, innovatie en beleid, en doe ik onderzoek naar publieke waarde: welke media impact creëren en welke keuzes daaraan voorafgaan. Tegelijkertijd sta ik met beide benen in de praktijk, onder andere als hoofd educatie bij SpaceBuzz, een stichting die kinderen via XR en het ‘Overview Effect’ wil inspireren om changemakers voor de aarde te worden. Ook werk ik met Nederlandse publieke omroepen en de EBU (European Broadcasting Union) aan hun digitale strategieën.’

Waarom immersive technologie? Wat heb jij ermee?

‘Immersive technologie raakt iets essentieels: het vermogen om mensen echt ergens in te trekken – om inzicht en empathie te laten ontstaan vanuit ervaringen. Dat is precies wat mij al jarenlang drijft.

Tijdens mijn tijd bij TNO (waar hij van 2006-2012 werkte, red.) maakten wij met War Child interactieve leermiddelen voor kinderen in vluchtelingenkampen. Via deze digitale ervaringen konden zij, ondanks de omstandigheden, toch toegang krijgen tot een vorm van onderwijs. Dat project liet mij de kracht van technologie écht zien: hoe het perspectief kan bieden waar bijna niets anders dat nog doet.

Tegenwoordig ontwikkel ik educatieve ervaringen bij SpaceBuzz, waar we kinderen meenemen in een levensechte ruimte-ervaring via XR, met André Kuipers als kapitein van het virtuele ruimtevoertuig. Ze ervaren het beroemde ‘Overview Effect’, het diepe besef van de schoonheid en kwetsbaarheid van onze planeet vanuit het perspectief van de ruimte. Astronauten die de aarde in haar kwetsbaarheid zien, voelen zich diep verbonden en verantwoordelijk.

Uit onderzoek in samenwerking met Tilburg University blijkt dat onze XR-ervaring bij kinderen dezelfde verbondenheid met de aarde opwekt én de bereidheid vergroot om in actie te komen voor de aarde. Deze ervaring is onderdeel van een breder educatief programma waarin we die motivatie verdiepen met lesmateriaal dat niet alleen inzicht biedt, maar ook kennis, vaardigheden én het vertrouwen geeft om zelf het verschil te maken. Daar zit voor mij de kracht van immersive technologie: niet alleen verwondering, maar échte impact, mits ingebed in een betekenisvolle context.

En eerlijk is eerlijk: ik ben ook gewoon een enorme nerd. Nieuwe technologie? Ik wil snappen hoe het werkt én hoe je het slim inzet.’

Waarom zit je in de adviesraad van CIIIC?

‘Nederland heeft enorme potentie in het immersive domein, maar de stap naar structurele schaal en toepassing blijft soms uit, zeker in de publieke sector. In de adviesraad van CIIIC wil ik bijdragen aan het versterken van IX innovatie met oog voor strategie en maatschappelijke impact. Niet alleen denken vanuit technologie, maar juist ook vanuit het grotere plaatje: hoe komen we verder, hoe maken we sociale, culturele én economische impact.’

Wat is jouw IX-droom?

‘Mijn droom is dat immersive experiences bewust en doordacht worden ingezet in maatschappelijke sectoren, en niet slechts als technologische gimmick. Ik geloof in een Europese en Nederlandse benadering waarin IX onderdeel wordt van publieke infrastructuren, van cultuur en onderwijs tot zorg. Als creatief platform kan IX bijdragen aan publieke waarde en nieuwe vormen van (digitale) betrokkenheid. Daarvoor is visie nodig, maar ook lef.’

Welke ontwikkelingen in IX verdienen volgens jou versterking?

‘Allereerst: de sociale component. We moeten IX niet alleen inzetten voor individuele beleving, maar juist ook voor samenwerking, dialoog en collectieve ervaring. Dat is essentieel voor een samenleving die wil samenleven.

Daarnaast zie ik dat platformisering toeneemt. Grote techbedrijven proberen ook in de immersive ruimte hun infrastructuur en software dominant te maken. Willen we in Europa een zelfstandig ecosysteem bouwen, dan moeten we bedrijven in staat stellen om echt te schalen. Dat betekent: economische slagkracht ontwikkelen. Niet alleen mooie prototypes maken, maar duurzame, internationaal concurrerende bedrijven bouwen en ondersteunen. Anders blijven we gebruikers van technologie van Chinese en Amerikaanse bedrijven.’

Hoe kijk je aan tegen publieke waarden binnen IX?

‘Ik maak graag onderscheid tussen werken vanuit publieke waarden en het realiseren van publieke waarde. Werken vanuit publieke waarden betekent bijvoorbeeld transparantie, inclusiviteit, interoperabiliteit en bescherming van kwetsbare groepen. Dat is, kortom, de manier waarop je innoveert.

Maar publieke waarde als impact is uiteindelijk het kompas waar je naartoe werkt. Wat wil je bereiken? Voor wie? En waarom? Dat moet je expliciet maken in ontwerp en creatie, en vervolgens ook durven analyseren. Niet alleen kwantitatief, maar juist ook kwalitatief. Wat mensen ervaren, voelen en meenemen, is minstens zo belangrijk als cijfers.

Juist door te werken vanuit publieke waarden én te sturen op het creëren van publieke waarde, kun je met de inzet van IX het verschil maken.’

Wat wil je de community meegeven? En hoe kunnen mensen jou vinden of bij hun projecten betrekken?

‘Gebruik immersive technologie om iets te veranderen, niet alleen om te verbazen. Zet het in waar het ertoe doet. En werk samen, want dat is waar innovatie versnelt.

Ik denk of werk graag mee aan ideeën of projecten waarin IX niet alleen ‘wow’ zegt, maar ook ‘why’. Je vindt me via LinkedIn of via CIIIC: adviesraad@ciiic.nl.’

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen binnen CIIIC? Meld je aan voor de nieuwsbrief.

Fotografie: Ben Houdijk